Verkiezingen18: Hoe geraakt iemand verkozen?

Op zondag 14 oktober 2018 heb je alvast één afspraak in je agenda: stemmen voor de gemeente- en provincieraadsverkiezingen. De redactie van het programma Helemaal Herzele op Radio Star kreeg de voorbije weken heel wat vragen over die nakende verkiezingen. We ging ermee langs bij Daniel Adriaens, algemeen directeur van onze gemeente. Hij geeft met plezier het juiste antwoord.

In Herzele staan er bij elke partij 25 mensen op de lijst, evenveel mensen als er uiteindelijk in de gemeenteraad komen te zitten. Uit die 25 gemeenteraadsleden worden dan de burgemeester en vier (of vijf) schepenen gekozen. Maar hoe geraakt iemand eigenlijk in die gemeenteraad, m.a.w. hoe geraakt iemand eigenlijk verkozen?

"Dat is een technische vraag", legt Daniel Adriaens uit. "In Herzele zijn er ongeveer 14.000 mensen die stemmen. Die stemmen gaan naar verschillende partijen. Eerst en vooral kijkt men naar de partijstemmen. De ene partij heeft bijvoorbeeld 5000 stemmen, de andere 3000, nog een andere 2000. Dat aantal stemmen per partij wordt door een wiskundige formule gedeeld. Eerst door één, dan door anderhalf, vervolgens door twee, door tweeenhalf, door drie, door drieenhalf enzovoort. Het resultaat van die deling maakt dat de 25 hoogste cijfers van die verschillende delingen van dat stemcijfer van alle partijen, de zetels in de gemeenteraad zijn. Dan weet je dus hoeveel zetels elke partij krijgt." Meer informatie over deze methode vind je hier.

"Maar dan komt er een andere vraag. Wie van de kandidaten binnen die partij is ook echt verkozen? Wie zal er echt in de gemeenteraad zetelen? Het antwoord vraagt een andere berekening. Daarvoor moet je rekening houden met het feit dat er op twee manieren gestemd kan worden. Er zijn lijststemmen en voorkeurstemmen. Kiezers die alleen een lijststem hebben gegeven, hebben hun stem gegeven aan de volgorde van de kandidaten zoals die op de stembrief stonden. Het voordeel van die stemmen zal beetje bij beetje afgedeeld worden aan de kandidaten in die volgorde, als die kandidaten dat nodig hebben, m.a.w. als ze met hun eigen voorkeurstemmen niet genoeg hebben om verkozen te geraken."

"Om te weten hoeveel stemmen een kandidaat nodig heeft om verkozen te zijn, berekent men per partij het verkiesbaarheidscijfer. Dat cijfer kan bijvoorbeeld 1100 stemmen zijn. In dat geval moet je als kandidaat die 1100 stemmen bekomen door ofwel rechtstreeks 1100 voorkeurstemmen te hebben, ofwel door genoeg lijststemmen te krijgen bovenop jouw voorkeurstemmen tot je aan 1100 stemmen komt. Maar je kan natuurlijk nooit meer zetels per partij bekomen dan volgens de formule die hierboven werd uitgelegd."

29 september 2018 | Bron: Radio Star, HelemaalHerzele